TURKISH JOURNAL OF ONCOLOGY
1997 , Vol 12 , Num 4
BAŞ- BOYUN KARSİNOMLARINDA RADYOTERAPİYE BAĞLI YAN ETKİLER
DEİTF Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı, İzmir
Dokuz Eylül Baş Boyun Kanserleri Grubu'nca (DEBBKG) 1.7.1991-31.12 1995 tarihleri arasında 408 i baş-boyun karsinomlu vakaya radyoterapi planlanmıştır. Yerleşim yerine göre dağılım: Larinks, 186 (%46); oral kavite ve orofarinks, 98 (%24); nazofarinks, 46 (% 11 ); hipofarinks, 28 (% 7); tükrük bezleri, 16 (%4) ve diğer baş-boyun bölgesi karsinomları, 34 (%8) şeklindedir. Medyan yaş 58 (13-84)dir, 338 (%83)'i erkek, 70 (%17)'i kadındır. Bu hastaların 373'ü planlanan radyoterapiyi tamamlamışlar ve değerlendirmeye alınmışlardır. Uygulanan doz; medyan 66 Gy (30 Gy-130 Gy)'dir. Sekiz hastada nüks sonrası ikinci seri radyoterapi, 13 hastada farklı fraksiyon şeması uygulanmış, 32 hastaya da konkomitan kemoradyoterapi verilmiştir. Medyan 19 (2-60) aylık izlemde, radyoterapiye bağlı erken ve geç yan etkiler RTOG (Radiation Therapy Oncology Group) kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Erken dönemde 15 hastada mukoza ve cilt-cilt altında olmak üzere %4 RTOG derece 3 yan etki saptanmış, derece 4 yan etki izlenmemiştir. Geç yan etkiler ise 245 hastada değerlendirilmiş; 4 hastada derece 3, 3 hastada da derece 4 olmak üzere toplam 7 (%2.9) ciddi yan etkiyle karşılaşılmıştır. İstatistiksel analizler Fisher'in kesin x2 testine göre yapılmıştır. Erken yan etkiler, eş zamanlı kemoterapi ve radyoterapi uygulananlarda yalnız radyoterapi uygulananlara göre (p=0.000005) ve hiperfraksiyone veya konkomitan boost tekniği uygulananlarda, konvansiyonel fraksiyonla tedavi edilenlere göre (p=0.01) anlamlı olarak daha sık görülmüştür. Geç derece 3 ve 4 yan etkiler ise; ikinci seri kurtarma radyoterapisi veya kurtarma cerrahisi sonrası radyoterapi uygulananlarda, primer tedavi alanlara göre (p=0.000002) ve 70 Gy üzerinde doz alanlarda 70 Gy ve altında doz uygulananlara göre (p=0.00004) daha sık görülmüştür.
Keywords :