TURKISH JOURNAL OF ONCOLOGY 1997 , Vol 12 , Num 4
RADIOTHERAPY SIDE EFFECTS IN HEAD AND NECK CARCINOMA PATIENTS
FADİME AKMAN, MEHMET ŞEN, İLKNUR BİLKAY GÖRKEN, ÖZLEM ATAMANİ GÜL TUZCUOĞLU, E ALPİN GÜNERİ, ATAMAN GÜNERİ, SEMİH SÜTAY, EMEL ADA, SÜLEN SARIOĞLU, RIZA ÇETİNGÖZ, HİLMİ ALANYALI, MÜNİR KINAY
DEİTF Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı, İzmir

Summary

Dokuz Eylül Baş Boyun Kanserleri Grubu'nca (DEBBKG) 1.7.1991-31.12 1995 tarihleri arasında 408 i baş-boyun karsinomlu vakaya radyoterapi planlanmıştır. Yerleşim yerine göre dağılım: Larinks, 186 (%46); oral kavite ve orofarinks, 98 (%24); nazofarinks, 46 (% 11 ); hipofarinks, 28 (% 7); tükrük bezleri, 16 (%4) ve diğer baş-boyun bölgesi karsinomları, 34 (%8) şeklindedir. Medyan yaş 58 (13-84)dir, 338 (%83)'i erkek, 70 (%17)'i kadındır. Bu hastaların 373'ü planlanan radyoterapiyi tamamlamışlar ve değerlendirmeye alınmışlardır. Uygulanan doz; medyan 66 Gy (30 Gy-130 Gy)'dir. Sekiz hastada nüks sonrası ikinci seri radyoterapi, 13 hastada farklı fraksiyon şeması uygulanmış, 32 hastaya da konkomitan kemoradyoterapi verilmiştir. Medyan 19 (2-60) aylık izlemde, radyoterapiye bağlı erken ve geç yan etkiler RTOG (Radiation Therapy Oncology Group) kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Erken dönemde 15 hastada mukoza ve cilt-cilt altında olmak üzere %4 RTOG derece 3 yan etki saptanmış, derece 4 yan etki izlenmemiştir. Geç yan etkiler ise 245 hastada değerlendirilmiş; 4 hastada derece 3, 3 hastada da derece 4 olmak üzere toplam 7 (%2.9) ciddi yan etkiyle karşılaşılmıştır. İstatistiksel analizler Fisher'in kesin x2 testine göre yapılmıştır. Erken yan etkiler, eş zamanlı kemoterapi ve radyoterapi uygulananlarda yalnız radyoterapi uygulananlara göre (p=0.000005) ve hiperfraksiyone veya konkomitan boost tekniği uygulananlarda, konvansiyonel fraksiyonla tedavi edilenlere göre (p=0.01) anlamlı olarak daha sık görülmüştür. Geç derece 3 ve 4 yan etkiler ise; ikinci seri kurtarma radyoterapisi veya kurtarma cerrahisi sonrası radyoterapi uygulananlarda, primer tedavi alanlara göre (p=0.000002) ve 70 Gy üzerinde doz alanlarda 70 Gy ve altında doz uygulananlara göre (p=0.00004) daha sık görülmüştür.